حساب‌های داینامیک VS حساب‌های استاتیک

حساب‌های داینامیک VS حساب‌های استاتیک
5
(6)

معمولاً در کتب حسابداری مالی گفته می‌شود که، صورت وضعیت مالی (ترازنامه) همچون یک عکس، تنها وضعیت مالی یک لحظه از زمان را گزارش می‌کند. به همین دلیل در بالای این صورت مالی، تاریخ آن اینگونه نوشته می‌شود: “در تاریخ 29 اسفند 1399“. در واقع با این نوع از تاریخ گذاری قصد داریم که نکته مزبور را به استفاده کنندگان گوشزد کنیم، اما اغلب ایشان به این موضوع توجه نمی‌کنند. البته تقصیری هم ندارند. چرا که تفهیم این موضوع از جانب حسابداران به عنوان تهیه کنندگان صورت‌های مالی مسکوت مانده است. لذا اگر استفاده کنندگان به تاریخ مندرج در بالای صورت‌های مالی توجه هم کنند، درک زیادی از موضوع برایشان حاصل نمی‌شود. همچنین گفته می‌شود که صورت سود همچون یک فیلم، چند لحظه از زمان را به تصویر می‌کشد، و محتوای گزارشگری مالی آن مربوط به یک بازه زمانی است. به همین دلیل در بالای این صورت مالی، تاریخ آن اینگونه نوشته می‌شود: “برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1399“. تا نکته مزبور به استفاده کنندگان گوشزد شود. اما باز هم به نظر می‌رسد که توجه چندانی به آن نمی‌شود. 

عدم توجه به محتوای این نوع تاریخ گذاری‌ها و یا عدم درک آن‌ها باعث می‌شود که یک اختلاف نظر در درک محتوای صورت‌های مالی، بین حسابداران و مدیران (به عنوان یکی از مهمترین استفاده کنندگان) پیش آید. در این اختلاف نظرها بعضاً خود حسابداران نیز در توجیه و تفهیم موضوع برای مدیران، به مشکل بر می‌خورند. لذا ما در این مقاله قصد داریم که این موضوع را یکبار برای همیشه حل کنیم و یکی از مهمترین موانع درک صورت‌های مالی را از سر راه برداریم. پس تا پایان، این مقاله را دنبال کنید.

 

تفاوت محتوای اطلاعاتی مانده حساب‌ها

برای شروع بحث باید بدانیم که، چه چیزی باعث می‌شود تا صورت وضعیت مالی (ترازنامه)، تنها یک لحظه، و صورت سود چند لحظه را گزارش نماید. می‌دانیم که هر دو صورت مالی، مانده حساب‌ها را از تراز آزمایشی تعدیل شده دریافت و گزارش می‌کنند. اما چرا محتوای اطلاعاتی حساب‌های ترازنامه‌ای با حساب‌های سود و زیانی متفاوت است؟

پاسخ این مهم آن است که، تفاوت محتوای گزارشگری مالی (یک لحظه یا چند لحظه) این دو نوع حساب، و به تبع آن نوع تاریخ گذاری صورت‌های مالی مربوطه، به نوع گردش داشتن حساب‌های هر صورت مالی وابسته است.

 

انواع مانده حساب‌ها

مانده‌های مربوط به حساب‌ها 2 دسته‌اند:

  • مانده حساب‌های تک گردشی، و
  • مانده حساب‌های دو گردشی

در حسابداری، گردش حساب به معنای افزایش و یا کاهش داشتن هر حساب است. حساب‌های تک گردشی، حساب‌هایی هستند که تنها افزایش می‌یابند، اما حساب‌های دو گردشی، افزایش و کاهش را به طور مکرر تجربه می‌کنند. با این اوصاف، می‌توان گفت، حساب‌های سود و زیانی (درآمد و هزینه)، به دلیل تک گردشی بودن، در دسته اول قرار می‌گیرند. اما حساب‌های ترازنامه‌ای (دارایی، بدهی، و سرمایه) به دلیل دو گردشی بودن، جز دسته دوم قرار می‌گیرند.

به عنوان مثال، حساب‌های درآمد فروش یک حساب تک گردشی است (فقط بستانکار می‌شود). لذا به همین دلیل مانده آن شکل تجمعی به خود می‌گیرد و هیچ گاه کاهش را در حساب خود (و نه از طریق حساب متقابل) تجربه نمی‌کند. حال به این نکته توجه کنید که، وقتی حرف از تجمع می‌شود یعنی یک نقطه زمانی شروع و یک نقطه زمانی پایان را در بر خواهد گرفت. لذا با عنایت به این توضیحات، محتوای گزارشگری مالی آن برای چند لحظه (یا اصطلاحاً یک دوره زمانی مشخص) خواهد بود.

اما یک حساب مثل موجودی نقد، که مکرر در اثر رویدادهای مالی مختلف افزایش و کاهش را تجربه می‌کند، از نوع حساب‌های دو گردشی محسوب می‌شود. حال به این نکته توجه کنید، وقتی یک حساب دائماً افزایش و کاهش داشته باشد، به جای تجمعی بودن، مانده آن همواره لحظه بعد از افزایش یا کاهش را گزارش می‌کند. لذا محتوای گزارشگری مالی آن برای یک لحظه (یا اصطلاحاً یک تاریخ خاص) خواهد بود.

 


نکته: برای اینکه، یک حساب چند لحظه را گزارش کند، باید از حالت دو گردشی به تک گردشی تبدیل شود. لذا تفکیک حساب‌های مرتبط با سرمایه با جدا شدن از حساب سرمایه، به حالت تک گردشی تبدیل می‌شوند.


 

حساب‌های داینامیک و استاتیک

با عنایت به مباحث فوق، حساب‌های تک گردشی، به دلیل اینکه محتوای یک بازه زمانی را گزارش می‌کنند، حساب‌های داینامیک (پویا) و حساب‌های دو گردشی، که گزارشگری مالی را محدود به یک تاریخ یا لحظه می‌کنند، حساب‌های استاتیک (ایستا) می‌نامیم. درک محتوای این حساب‌ها نقش به سزایی در درک محتوای اطلاعاتی صورت‌های مالی دارد. به طوری که وقتی مدیران بعد از مشاهده سود یک سال مالی، به دنبال معادل نقدینگی آن در موجودی نقد ترازنامه می‌گردند، نشان از عدم درک محتوای اطلاعاتی حساب‌های هر صورت مالی و کارکرد هر یک از آن‌ها دارد. حساب‌های داینامیک به علت تک گردشی بودن، به سهولت قابل فهم هستند. اما حساب‌های استاتیک به دلیل اینکه، صرفاً تفاضل افزایش و کاهش‌ها را نشان می‌دهد نیاز به تفهیم دارند. در همین راستا بوده است که، حسابداران برای اینکه نشان دهند چرا همواره معادل سود، پول وجود ندارد، ارائه صورت جریان‌های نقدی را الزامی نموده‌اند.

در صورت جریانهای نقدی، کلیه تغییرات موجودی نقد اعم از افزایش‌ها و کاهش‌های ناشی از رویدادهای مالی متعددی همچون، تأمین مالی (از طریق سرمایه یا بدهی)، سرمایه‌گذاری (در دارایی‌های غیر جاری)، و عملیات جاری (فروش نقدی، وصول مطالبات، خرید نقدی، تسویه بدهی‌ها) از گردش حساب موجودی نقد استخراج می‌شود تا این نیاز مهم مدیران پاسخ داده شود. چرا که، موجودی نقد، پول‌های موجود در یک تاریخ خاص را گزارش می‌کند، اما جریان‌های نقد به این موضوع می‌پردازد که، در اثر چه رویدادهایی بوده است که پول به واحد تجاری جریان داشته و یا از آن خارج شده است.

 

تفاوت گردش با جریان

گردش به معنای افزایش یا کاهش است، اما جریان می‌تواند تمام یا قسمتی از یک گردش (افزایش یا کاهش) باشد. به عنوان مثال: گردش بدهکار موجودی نقد نشان از افزایش آن دارد. حال اگر بخواهیم بگوییم جریان نقد ورودی چه تفاوتی با آن دارد می‌توان گفت، فقط آن قسمت از گردش بدهکار موجودی نقد معادل جریان نقد ورودی است که، واقعاً موجب افزایش موجودی نقد شده باشد. به عبارت دیگر گردش بدهکار در موجودی نقد با یک گردش بستانکار در آن خنثی نشده باشد. به عنوان مثال: وقتی حساب تنخواه‌گردان بدهکار و حساب بانک بستانکار می‌شود، موجودی نقد در یک ثبت هم گردش بدهکار و هم بستانکار را با هم تجربه می‌کند، اما عملاً جریان نقد ورودی یا خروجی اتفاق نیفتاده است. بله! این است تفاوت گردش با جریان! (:

 

نتیجه‌گیری

** حساب‌های داینامیک از فهم بالاتری نسبت به حساب‌های استاتیک برخوردارند.

لذا برای افزایش قابلیت فهم یک حساب، می‌توان آن را از حالت استاتیک به حالت داینامیک تبدیل کرد **

 

شما می‌توانید سوالات و نظرات خود را

در زیر همین صفحه مطرح کنید.

 


منبع: حسابیست

به قلم: امین رضا زارع

منتظر مقالات بعدی حسابیست باشید.


 

چه مقدار این مطلب برایتان مفید بود؟

برای رأی دادن همه ستاره‌ها رو رنگی کنید (:

میانگین آرا: 5 / 5. تعداد آرا: 6

شما هنوز رأی نداده‌اید!

این مقالات را هم بخوانید!

8 thoughts on “حساب‌های داینامیک VS حساب‌های استاتیک

  1. asghari میگوید:

    مقاله خیلی خوب و جذابی بود استاد
    تمام حسابهای استاتیک میشه رو میشه به داینامیک تبدیل کرد؟ یا توسط صورت جریان‌های نقد اینکار انجام میشه؟

    • امین رضا زارع میگوید:

      سلام و وقت بخیر
      برای عمده حساب ها میشه اینکارو کرد.
      تبدیل گردش به جریان صرفا برای موجودی نقد اتفاق میفته.
      اما تبدیل حسابهای استاتیک به داینامیک، در ساختار ثبت های حسابداری میشه به طریقه فعلی عمل کنیم و برای نیازهای گزارشگری مدیریت، تبدیل دو گردشی به تک گردشی رو انجام بدیم. مثلا وقتی فقط جمع گردش های بدهکار حساب ساختمان در طی دوره رو مد نظر قرار بدیم، جمع بدست امده، مبلغ خرید ساختمان رو نشون میده نه مانده فعلی اون رو.
      گزارش خرید یک گزارش داینامیک هست که برای یک بازه زمانی تهیه میشه و مانده حساب استاتیک ساختمان فرق داره.
      در ضمن، این میزان خرید در یادداشت های همراه صورتهای مالی افشا میشه.
      موفق باشید

  2. fatemeh.hashemnejad میگوید:

    سلام استاد خسته نباشید. اول از مقاله خوب شما تشکر میکنم بسیار عالی بود. دوما اینکه دلیل اینکه ترازنامه را ارائه میکنن چیه؟ من باکسی صحبت می‌کردم گفتن فقط صورت سود هم باشه کافیه که فقط بدونم سود کردم یانه ترازنامه زیاد کاربردی نداره برای من. من هیچ پاسخی براشون نداشتم میشه راهنمایی کنید.

    • امین رضا زارع میگوید:

      سلام و وقت بخیر
      خواهش میکنم
      هر کدوم از صورتهای مالی کارکرد خاصی دارند، و اطلاعات شون مکمل هم دیگه هست.
      به تنهایی نمیشه از یک صورت مالی مثل صورت سود، سلامت مالی شرکت رو ارزیابی کرد.
      اما افرادی که تخصص استفاده از صورتهای مالی رو ندارند، معمولاً با صورت سود راحتتر ارتباط برقرار می کنند.
      اجازه بدین ظرف چند روز آینده در مقاله ای مجزا، کارکرد صورتهای مالی رو تشریح خواهم کرد.
      موفق باشید.

  3. m.valojerdi میگوید:

    سلام استاد این مقاله فوق العاده بود ، حسابهای داینامیک (تک گردشی) و استاتیک (دو گردشی ) و توضیحاتش عالی بود ، واقعا لذت بردم ممنون

    • امین رضا زارع میگوید:

      سلام و وقت بخیر
      بله، این مقاله جز مهم‌ترین نکات گزارشگری مالی هست.
      رسالت حسابیست هم، این هست که مطالب آموزشی با اصالت ارائه کنه (:
      خدا رو شکر که خوش تون اومده
      موفق باشین

  4. احسان قناعتی میگوید:

    یکی از بهترین و منحصر به فرد ترین مقالاتی بود که خوندم

    تحسین بر انگیز بود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت توسط reCAPTCHA و گوگل محافظت می‌شود حریم خصوصی و شرایط استفاده از خدمات اعمال.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.

عضویت | ورود
شماره موبایل خود را با صفر وارد کنید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید برای شماره موبایل شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد تا دیگر
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
درخواست بازیابی رمز عبور
لطفاً پست الکترونیک یا موبایل خود را وارد نمایید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید برای شماره موبایل شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد تا دیگر
ایمیل بازیابی ارسال شد!
لطفاً به صندوق الکترونیکی خود مراجعه کرده و بر روی لینک ارسال شده کلیک نمایید.
تغییر رمز عبور
یک رمز عبور برای اکانت خود تنظیم کنید
تغییر رمز با موفقیت انجام شد